The original of this information can be found on page of . It is reproduced with the permission of Tadeusz Debrowski, a carton model pioneer, master modeler and author.
Walce, stożki, tuleje
Model parowozu to kocioł, komin, zbieralnik pary i jeszcze parę podobnych brył, zwanych
obrotowymi. W modelu kartonowym będą odwzorowane jako walce, tuleje, pierścienie stożki. Proste to klejenie, ale… Ale pamiętajmy, że karton jest materiałem anizotropowym, a co z tego wynika opisałem w zeszycie l. Nestety, nie zawsze pamiętają o tym (nie wiedzą?) autorzy i wydawcy i na arkuszu układają części przypadkowo. Wykonawca nie ma już możliwości poprawienia tego błędu i jedna część (ta ułożona prawidłowo) zwinie się gładko, inne będą się łamały przy zwijaniu.
Pierścienie, na przykład obręcze kół, najwygodniej jest sklejać na trzpieniu (rdzeniu) o dobranej średnicy. Średnicę trzpienia podaję (już niektórzy inni autorzy też) umownym symbolem:
cyfrą w półkolu. Skąd wziąć taki trzpień? Najlepiej do tego nadają się wiertła, bo są produkowane w dużym asortymencie, co 0,1 mm.Ostatecznie można dobrać z różnych drutów, wkładów do długopisów, ołówków, mazaków, wycinaków do skóry. Jeżli nie da się dobrać dokładnie takiej średnicy wystarczy trochę cieńszy 1,5 mm 11,5 mm Q11,5
:*
zewnętrzna
średnica
wieńca
odciąć zbędną
długość
i oklejenie jedną, dwoma warstwami papieru i na wierzch taśmą klejącą.
Walce o średnicy większej trzeba sklejać
‘
„do linii” i też trzeba to robić na jakimś trzpieniu.
Przy takim zwinięciu będzie, mniej lub więcej, widoczna krawędź kartonu. Można tego
uniknąć fazując (ukośnie ścinając) koniec paska zwijanej tulei lub stosując tzw. obcą sklejkę przy
zwijanym walcu.
Dna walca najlepiej nakleić na ząbki sklejki, od wewnątrz podklejone sztywnym, tekturowym
pierścieniem. W celu umożliwienia dokładnego wklejenia obydwu pierścieni (nieraz także dodatkowego w środku) wewnątrz walca, muszą w nich być wykonane tzw. otwory technologiczne. Lepiej niż opis wyjaśnią to odwrócić
włożeniu
krązka
rysunkL
Trochę trudniejsze może być zwijanie stożków.
Wycięty płat trzeba ułożyć na niezbyt twardej podkładce i jakimś gładkim prętem, ruchem wahadłowym kształtować powierzchnię. Ja, mniejsze — kilkucentymetrowe — stożki kształtują na dłoni.Najtrudniej ładnie ukształtować tzw. bryły nierozwijalne, tzn. nie dające się bez rozcięcia ułożyć na arkuszu. W naszych modelach będą to najczęściej zbieralniki pary, dna cystern. Niewielkie wyoblenie (np. drzwi dymnicy) można uzyskać przez wygniecenie krążka kartonu jakimś gładkim twardym przedmiotem na twardym podłożu, ruchami kolistymi,
od środka ku brzegowi. To tylko zasada, nie uda się tego procesu dokładnie opisać, trzeba cierpliwie próbować, aż do osiągnięcia zamierzonego skutku.
Większe zaokrąglenia (np. zbieralnika pary) można uzyskać kilkoma sposobami, które w_ uproszczeniu pokazałem na rysunku. Uzyskanie ładnego zaokrąglenia z „listków” będzie łatwiejsze, jeśli najpierw od spodu wkleimy ponacinany krążek kartonu, może być też zwitek bibuły. Sklejanie kołpaków z krążków tektury daje najlepsze wyniki, ale konieczna będzie dalsza obróbka: szlifowanie, szpachlowanie, malowanie.